انواع بیمارستان ها

 انواع بیمارستان ها: در این بخش به معرفی انواع بیمارستان‌ها و بخش‌های تشکیل‌دهنده یک بیمارستان می‌پردازیم. اگرچه در منظر مردم و نگاه عمومی، تمامی مراکز درمانی مجهز به تخت بستری، بیمارستان هستند، اما بیمارستان‌ها انواع مختلف و متفاوتی دارند. برای تبیین مشخصات هر یک از انواع بیمارستان‌ها، در ابتدا نوعی گروه‌بندی بیمارستانی لازم است.

از دیدگاه‌های مختلف می‌توان انواع بیمارستان‌ها را به روش‌های گوناگون تقسیم‌بندی کرد، لیکن متداول‌ترین روش‌ها نزد کارشناسان بیمارستانی که بایدی به خصوص برای وسعت بخشیدن به افق دید بیمارستان‌سازان بیش از دیگران مد نظر طراحان قرار گیرد، به شرح زیر است:

• تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها بر مبنای تعداد تخت بستری
• تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها بر مبنای شبکه‌های درمانی و سیستم ارجاع
• تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها بر مبنای سیستم حمایتی
• تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها بر مبنای نوع فعالیت بیمارستان
• تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها بر مبنای نوع ساخت و شکل بیمارستان

• تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها بر مبنای تعداد تخت بستری

از آن جایی که ظرفیت به معنای تعداد تخت‌های هر بیمارستان است،  به نوعی بهترین شاخص برای سنجش اثرگذاری بیمارستان در چرخه تولید و هزینه تمام شده درمان نیز می‌تواند در نظر گرفته شود، شاید عاقلانه‌ترین و رایج‌ترین نوع دسته‌بندی برای انواع بیمارستان‌ها، گروه‌بندی بر اساس تعداد تخت بستری بیمارستان باشد.

در این دسته‌بندی بیمارستان‌ها به 5 گروه به شرح زیر تقسیم می‌شوند:

• بیمارستان‌های کوچک S: بیمارستان‌هایی با ظرفیت زیر 100 تختخواب- Small
• بیمارستان‌های متوسط M: بیمارستان‌هایی با ظرفیت 100 تا 320 تختخواب – Medium
• بیمارستان‌های بزرگ L: بیمارستان‌هایی با ظرفیت 320 تا 600 تختخواب- Large
• بیمارستان‌های خیلی بزرگ XL: بیمارستان‌هایی با ظرفیت 600 تا 1000 تختخواب
• مجتمع بیمارستانی HC: بیمارستان‌هایی با ظرفیت بالاتراز 1000 تختخواب – Hospital complex
• تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها بر مبنای شبکه‌های درمانی و سیستم ارجاع:

در ایران بر اساس الگوی قوانین کشور آلمان و نظام درمانی آنها، آخرین بار در سال 1375 بیمارستان‌های کشور در یک سیستم ارجاع کشوری تقسیم‌بندی شد که به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:

• بیمارستان‌های محلی
• بیمارستان‌های ناحیه‌ای
• بیمارستان‌های منطقه‌ای

• تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها بر مبنای سیستم حمایتی:

چون اقتصاد پیچیده درمان بدون پشتوانه حمایتی، نظام درمانی پایداری را موجب نخواهد شد،  نوع سیستم حمایتی از یک بیمارستان قطعاً در اثربخشی و تداوم عملکرد بیمارستان مؤثر خواهد بود. بر این اساس انواع بیمارستان‌ها بر مبنای سیستم حمایتی به شرح زیر دسته‌بندی می‌شوند:

• بیمارستان‌های دولتی
• بیمارستان‌های خصوصی
• بیمارستان‌های مراکز بیمه‌گذار
• بیمارستان‌های خاص (خیریه، نظامی، نهادها)
• بیمارستان‌های ترکیبی

• بیمارستان‌های دولتی

شامل انواع بیمارستان‌هایی که با بودجه‌های دولتی احداث و اداره می‌شوند، خواهد بود. در این مدل بودجه‌های دولت اساس چرخش امور را تشکیل داده و از طرفی بابت تولید و فروش درمان به اقشار مختلف، وجوهی برابر قوانین دریافت می‌شود که از تعرفه‌های دولتی پیروی می‌کند.

• بیمارستان‌های خصوصی

همان طوری که از نامشان مشخص است تحت حمایت بخش خصوصی بوده و از حمایت مالی دولتی برخوردار نیستند. اگر چه در مواردی این حمایت به صورت غیرمستقیم و با روش انعقاد قرارداد با ضریب K بالا و غیرمنطقی در حقیقت از حمایت‌های دولتی به روش غیرمستقیم برخوردار خواهند شد، لیکن چون این موارد از مصادیق ناسالم بودن اقتصاد درمان محسوب می‌شود، قاعدتاً نبایدی در نظر گرفته شود.

• بیمارستان‌های مراکز بیمه‌گذار

از آن جایی که همیشه تولید درمان ارزان‌تر از خرید درمان خواهد بود، علاقه سازمان‌های بیمه‌گر، به ایجاد و نگهداری بیمارستان‌های ملکی خودشان است. اگر چه نظریه‌هایی نیز مخالف تصدی‌گری سازمان‌های بیمه‌گر است. به هر حال بیمارستان‌های سازمان‌های بیمه‌گذار و بیمه‌گر از حمایت خوبی برخوردار بوده و چون همواره دارای مشتری کافی هستند، رونق لازم را دارند.

• بیمارستان‌های خاص

به دلیل آن که خدمات دولتی، توانمندی لازم جهت پوشش کامل خدمات درمانی برای اقشار مختلف را ندارد، معمولاً نهادهای قدرتمند (اقتصادی – سیاسی و …) در کشورها برای خود بیمارستان‌های جداگانه احداث می‌کنند که نه زیر نظر کامل وزارت بهداشت و متولی عام درمان کشور است و نه یک بیمارستان خصوصی با حمایت بخش خصوصی محسوب می‌شود.

• بیمارستان‌های ترکیبی

بیمارستان‌هایی هستند که از سیستم حمایتی چندگانه برخوردارند یعنی هم دولت به آنها بودجه می‌دهد و هم از بخش خصوصی یا بیمه‌ها یا نهادهای خاص بودجه مستقیم دریافت می‌کنند.

• تقسیم‌بندی بیمارستان‌ها بر مبنای نوع فعالیت بیمارستان:
• بیمارستان‌های عمومی یا جنرال یا پایه

برابر تعاریف بایدی بتوانند حداقل 10 تخت و حداقل 4 تخصص جراحی، داخلی، زنان، اطفال را پوشش دهند. این تعاریف می‌تواند شامل بیمارستان‌های محلی و بیمارستان‌های ناحیه‌ای و بالاتر باشد.

• بیمارستان‌های تخصصی

بیمارستان‌هایی هستند که فراتر از بیمارستان‌های عمومی در یک یا چند رشته تخصصی نیز فعالند. اگرچه این نوع بیمارستان‌ها نیز می‌توانند در دو دسته زیر تقسیم‌بندی شوند:

• بیمارستان‌های تک تخصصی

این نوع بیمارستان‌ها بر یک نوع تخصص خاص تاکید کرده و فقط در آن رشته خدمات‌دهی می‌کنند. فعالیت‌های یک بیمارستان تک تخصصی مثل روانپزشکی، چشم، پوست، محدودتر بوده و تعاریف خاصی را در فضاها و اماکن پاراکلینیکی خواهد داشت که شاید در بیمارستان‌های جنرال به آن شکل اجرا نشود.

• بیمارستان‌های چند تخصصی

این بیمارستان‌ها که جنرال – تخصصی یا جنرال – فوق تخصصی در یک یا چند رشته خواهند بود، همان شکلی است که تقریباً جا افتاده و اکثر بیمارستان‌های دنیا به این سبک و سیاق فعالیت دارند. بیمارستان‌های فعلی دنیا حتی اگر در ابتدای احداث هم چند تخصصی نبوده‌اند، به مرور به این سمت حرکت کرده و در حال حاضر هم طراحی بیمارستان‌ها بایدی بر اساس چند فعالیتی صورت پذیرد